PLATTDÜÜTSCH/011: Wenn de Gonger an de Döör kloppt ... (SB)

WENN DE GONGER AN DE DÖÖR KLOPPT ...

Merrn in wille Storm un Schuern kehrt se wor an Lann torüch, de dot ünn op' Meerböön luern - Afscheednehm, eer letzte Plich.

De Lüüd, de op de lüttjen Inseln un Halligen vör de nord- un ostfreesch Küst leeven deen, dat weer 'n ganz besünnern Minschnschlag. Nie blots, dat so 'ne mit Storm un Woter verwussen Lüüd faster tosoomhöllt as annerswo, uck dat intööni Leevn preech de Charakter. Un se harrn eern ganz eegen Ansichn, wat dat mit de Storm un Överleven in de Insamkeit so op sick hett, Sokn, de man op Festland gonnie kinnt ...

*

"Jo, jo", segg Pastor Jehann Jensen, "düssn Winner ward wi noch mannimol beus Norichn lesn un hörn. Un de Gonger ward wohl an so manni een Döör ankloppen".

De Fruunslüüd, aans sücke de in eern Leevn leernt harrn, mit antopacken un nie achter de Mannslüüd trüchtosteihn, hölln sick de Ohrn to un Telse reep: "Swieg still! Man blots nix vun de Gonger!"

Ober de Mannslüüd, de mussn je nu jüss in düssn Moment wiesn, wat för Kerls se weern, un so föhr Buer Cassen fort: "Nää, wenn man alltoveel vun Gonger snackt, denn kunns de ganze Nach nie mehr ruhi sloopn. Dat ist freuh 'noch, wenn he denn dor is ..."

Ick, de eenzign Minschn vun't Festland op de Hallig in düssn ungemütli Haarvstied - grood op Besöch bie mien Unkl Jan - sparr de Ohrn op. "Gonger - wat dat denn?" Ober ick verkniep mi erstmol düsse Frooch.

In de eenzig Schankstuuv vun'e ganze Insel harrn sick an düssn Sünnachmorgn no de Gang to Kark de ganzn Dörpslüüd för 'n lüttje Punsch versammelt. De Mannslüüd an een Disch, de Fruuns an'e annere, sitt se dor un snack över de vergangn Nach, as de Winn mol wedder as de wille Wode över de Hallig feech weer un dat Woter vun Wessn so wied över de Warf driev hett, dat de Lüüd sick mit Sack un Pack op de Dachböön in Sekerheit brüng mussn. No so 'n swore Stormfloot lot se denn mol all fief grood ween. Denn in düsse swore Tied, dor mööt se tosoomhooln, dor geiht dat nie, dat een för sick wirtschaff un sick afgrenz. Ganz besünners de ooln Minschn, de sick sülbn nie mehr to hölpn wussn, wenn an eern Hüüs wat tweigohn is, de mööt kräfti ünner de Arm griep weern.

Un so sitt se nu dor un snack över de vergangn Nach, as de Sprook op de Gonger keem. Vun een Momang to'n annern weer dat mucksmuusenstill in'e Schankstuuv. Dorbie kennt jeedeneen düssen Nohm, man een swieg lever still dor över.

Misch sick mool 'n Fremmn Minschn ünner de Lüüd vun'e Hallig, un spreek se noch op de Gonger an, denn kunns dat hebbn, dat se em achtkanti ut de Schankstuuv rutsmiet. Ober mi, lütt Uwe, as se mi all nöömt, (obglieks ick in nechstn Summer uck all achtein woor), kinnt se je nu al, sied ick as lüttjen Buttje jümmers in de Ferien bie mien Unkl Jan op sien Hallighoff to Beseuk koom. De sien Fru, mien Tante Trienke, is al vör veeln Johrn storvn.

Un domals as hüüt bün ick nu mol 'n ganzn niescheri Minschn. Ick kunn dat je so gonnie verknuusen, wenn dor vun wat snackt ward, wovun ick nix weet.

As ick un mien Unkl nu woor Tohus kommodi in'e Döönz sittn deen, froch ick em eenmol vörsichti, wat dat denn mit de Gonger op sick hett. Ober he wink eenfach af. "Mien leevn Jong, du in dien Öller hess doch nix as Grappn in'n Kopp! Dor is dat nix för di. Un denn swieg he, soveel ick uck froogn dee.

Man 'n knapp Week loter seetn wie wedder bie 'n steifn Grog tosoom, dor keem wi op de Stormfloodn to snackn. "Wo lang leevs du al hier op de Hallig, Unkl?" fung ick an.

"Jümmers", anter he, ohn optokiekn. "So, as uck Jehann, Cassen un all de annern Lüüd hier. Wi all leev hier mit de Storm un mööt jümmers dormit reekn, dat dat Meer us in een koole Winnernach mit sick nimmt." Bedächti trock he an sien Piep. "De Storm, de frooch nie lang, de nehmt aans mit sick", vertell he wieder, "de Keuh, de frisch inbroch Oorn, un uck de Minschn, de dor leevn deen - oole un junge, gesunne un kranke, lebendige un doode Minschn, all nehm de brülln See denn mit sick. Jo, jo, sogor de Doodn."

Un denn vertell de Unkl mi, wat em a lang op Hattn leegn mutt: Dat de See in een Nach de Eer vun'e Friedhoff opwöhlt hett un all de Särge mit sick nohm harr, uck de vun sien Öllern un sien Fru. "Jo, de Doodn, niemol de weern hier in eern Grav seeker! Un wenn de See een Schipp in'e Deep rietn dee, denn hett se keen Erbarmen mit de Lüüd. Jo, jo, wenn de Gonger an'e Döör kloppt - denn bedüüd dat nie wat goodet!"

Lang seet wi noch so tosoom, un keeneen sech wat. Angs un Bang ward mi tomood, as wor düsse snooksche Nohm feel: De Gonger!

*

Een Week is dat nu al her, dat ick mit'n groote Reisedasch bie mien Unkl introck bün - ick harr grood Wiehnachsferien. Mien Öllern weern nie weni överrasch, as ick sem biepuuln dee, dat ick, nodem ick nu al de meiste Tied vun'e Summer- un Harvsferien bie Unkl Jan verbröch häv, nu uck noch düsse düstere, ungemütli Winnertied dor tobrüng wull. Un mien Frünn harrn dor överhaup nix för övri, dat ick dorhin go, wo doch nu gonnix los weer.

Man Unkl Jan, de freu sick gewaldi, dat ick jümmers noch as domals soveel Spoß doran häv, mit em tosoom in't Watt Bütt to pettn or tohuus in'e Keuk Krabbn to puuln. Uck in't Summer weer ick em 'n groot Hölp ween, de Oorn intoholn, dormit de Keuh Moni, Lisa un Olle in Winner uck jümmers 'noch to fretn im Stall harrn.

*

Buten op de See, 'n poor Meiln vunt Festland wech, bruut sick 'n gewaldi Gewidder tosoom. Ick trock de Schullern hooch un riev mi de Hann. De Storm, de dor mit donnern Krachn op dat Woter stött, verheet nix Goodet. Freuh is den Winner düsset Johr introckn, un gliecks mit Ies un Schnee. Sied Stünn stoh ick nu al ant Finster vun mien lüttje Stuuv un kiek no butn. Unkl Jan weer al vörgüstern, as de Himmel blu un dat Woter glatt as'n Speegel weer, mit sien lüttjet Motorboot an't Festland fohrt, um dor 'n poor Sokn intoköffn, bie't Husumer Amt 'n beetn Papierkroom to regeln un denn uck nochmol bie sien Cousine Alma rintokiekn. Lang harr ick vörgüstern freuh morgns ant Bootssteech stunn un mien Unkl nokiek, de sick mit lange Reegnmantl un hooge Gummistebel op de Wech mok hett. Ick weer banni stolt, dat he dat Vertruun to mi harr, dat ick solang op sien Hoff oppassn döpp. Vunobnd wull he wedder trüch ween, wenn nix dormang koomt.

Gegn Nomeddach denn ober weer de Winn optrockn un woor jümmers mehr. Vun Noorn keem he as wild ranrausch, de See weer witt för Schaum, un düster steech de Welln as hooge Baarch op, dat man bald nie mehr de annern Hallign sehn kunn. De Winn huul, as wull he op'e Jagd gohn.

Bang kiek ick rut. Dat weer Clock veer, un nu weer dat al pickenswatt buten. Eegntli harr Unkl Jan a lang trückween wullt, ober mit düssn Storm hätt je nu keen een reeknt. Ick gung nochmol in Stall, de Keuh weern al banni unruhi. Mit luudn Knall floch de Stalldör achter mi in't Schott. Damminochmol, harr ick doch nie obpaß, dat de Winn mi de Döör ut de Hann reet.

Mit grootn Oogn kiek de Koh Moni, de an erster Stell in't Stall stunn, to mi röver. Een kottn Oognblick lött se sick dorbie vun't Heufreetn affholn, ober denn full eer wedder in, dat se jo noch wat in't Muul hätt. Mi düch meis, as wenn uck se sick frogn de, wo denn blots Unkl Jan weer.

De annern beidn harrn nu uck mitkreegn, dat ick dor stunn de, Olle geev 'n lies `Mmmmmuuuhh' vun sick. Eenmol striek ick se all över de Köpp un dann mok ick mi wedder op'e Wech.

Ob Unkl Jan a wedder ob'e Rückwech weer? frog ick mi. Minsch, dat trock ober gewaldi düster hoch övert Woter. So as Landratt weer dat je banni beindrucknd, wie dull de Winn övert Land fegn de. "Wenn Storm is, denn go blots nie vun 't Huus wech", harr Unkl Jan mi jümmers woor sech. "Bie de Storm kumst gau vunt Wech aff". "Nee, nee, dat weer ick uck nie doon", dat harr ick em al as lüttje Buttje verspreekn muss.

Ober as ick in'e Wohnstuuv sitt un dat butn so banni bruus un laarm, dor hool ick dat doch nie ut un go nochmool no butn to de Bootsanlegger. Wiss, ick harr je 'n Buddel Kööm bie mi, de mi opwaarm schull, ober ick bruck 'n kloorn Kopp un mi weer banni bang tomood.

Wat freuh ick mi, as ick dor ganz achter 'n lüddet Lich utmokn kunn. Jo, dat mutt Jehanns lütte Koot ween. Dor weer 'n hellet Lich an, un ick kunn sehn, dat dor 'n poor Lüüd an'e Husdöör stunn. Wiss dreep sick Jehann mit Cassen un Hinnerk bie 'n Runn Skot, dach ick mi. Dat man bie sun Storm överhaup an't Skotspeeln denkn kunn, wull mi nie in'e Kopp. Ober düsse Lüüd harrn je 'n dicket Fell, wat de Storm bedriff, se weet, dat sem so schnell nix passeern kunnt.

So stapf ick wieder, ach dorbie genau doropp, dat ick dat Lich vun Jehanns Koot nie ut de Oogn verleer. Doch ant Bootsanleger ankoom, weer wied un sied - sowied man dat bie düsset Düsternis seggn kunnt - nix vun Unkl Jans Boot to seen. "Man good, he is seker op Festland bleeven". Mi full 'n Steen vun Hattn. För 'n kotte Tied meen ick dor achtern in'e Brandung 'n lüttjn swattn Plackn uttomokn, un denn woor 'n Lich, ober as ick nochmol hinkiek, weer dor al wor nix mehr to seehn.

Wor trüch, sett ick mi mit mien anfungn Book in Unkl Jans ooln Lehnstohl. Ober mien Gedankn gung immer wedder to de Gonger hin un ick froch mi, wat dat mit emm so op sick hemm much. Un dorbie bün ick wohl indöös.

As ick wedder wook wor, weer dat Füerholt in't Oben a rünnerbrennt un ick fror düchti. Ober dat weer dat nie ween, wat mi ut de Sloop reetn hal. Ne, een luudet Pochn harr ick hört. Dat weer liekers de Winn ween, dach ick bie mi. Un dor weer dat a wor. Dor mut een an'e Huusdöör kloppn.

So luud as dat weer, mutt dat je banni wichti ween. Ob dor een mien Hölp brukn de? Unkl Jan ward je wohl ni an sien eegen Döör kloppn, keem mi in'e Sinn, un weer driev sick bie de Wedder hier buutn rüm? Vörsichti mok ick dann de Döör op un scheel rut. Ober dor weer nix! Keen een stunn dor butn. Nu war mi dat doch to wunnerli. Dütli harr ick dat Kloppn an'e Huusdöör hört. Un nu weer dor nix?! Viellich beeter, wenn ick eenmol um de Huuseck kiekn de. Op Puuschn trock ick de Döör achter mi ran, dor mark ick, dat ick in een Woterpütt rinnpett weer. Man - reegnt harr dat doch gonni?! Un jüss för de Döör is Woter. Eegntli puß de Winn dat doch gau weer drööch. So stunn ick dor'n Wiel un verseuk mi dat ans tosoom toreim.

Dat mut ick Unkl Jan morgn freuh glieks frogn, wie sowat togohn kunnt. Mit düssen Vörsatz gung ick wedder in't Huus, stapf de Trepp hoch no bobn un pack mi in't Bett.

Stunn looter, dat weer a dachhell un de Storm hal'n lütt beetn noloodn, wor ick a wedder dör 'n Kloppn an'e Huusdöör ut mien Sloop reetn. Düssetmol stunn de oole Bahnsen för mi. Truri kiek he mi an.

"Du weets al, wat los is?" froog he mi lies. Mien Hals wor ganz drööch, un ick krich keen Wort rut. "Hüüt Nach hebbt wi vor de Küst 'n Boot funn. Leer. Dat weer dat Boot vun dien Unkl. De soolti See harr em to sick nohm." Mehr segg he nie, de oole Bohnsn weer 'n ganzn wortkargn een, ober ick bruuk uk keen wieder Erklärungn. Ohn een Woort dreih ick mi um un lot mi in't Wohnstuuv op Sofa fulln. Mien leevn Unkl Jan ... Erst ganz langsoom full bie mi de Groschn. Ick wull dat eenfach nie gleuvn. Dat weer noch gonnie so lang her, un ick harr noch mit em snack - un nu schull he dood ween!

Ick weet nie, wo lang ick dor sittn dee, ober dat muss meis 'n Stunn ween. Ick schreck hoch, as dat plötzlich nochmol an'e Döör kloppn dee. Dat weer wor de oole Bohnsn, tosoom mit Hinnerk.

"Cassen is all ünnerwengs, de Paster bescheid to seggn", vertell he mi. Ick gung an'e Wandschrank un schink us alln erstmol 'n kräftign Kööm in. Unkl Jans Frünn harrn sick an'e Disch sett. Se seet mi bedrückt gegnöver un kiek mi swiegnd an. "Wi harrn us güstern nach noch bie Jehann droopn un sünd sülbn mit Boot los, as wie höört harrn, dat Jan würkli noch an lotn Nomeddach sick op de Rückwech mokt hett. He wuss vun'e Storm, over he wull di nie alleen lotn in düsse Nach, Uwe ..."

Ick kunn keen Wort rutbrüng. Denn weer dat Lich bie Jehanns Koot nie vun't fröhli Skotspeel ween, sunnern se harrn sick droopn, um trotz düsse Storm noch in'e Boot to stiegn. Un de düster Plackn, de ick op de Welln seehn harr, viellich weer dat sogor Unkl Jan ween? Un denn vertell ick sem vun de luude Kloppn un de Woterpütt.

"Weets würkli nie, mien Jong, wer dat ween is? Dat weer keen Pütt, dat weer Soltwoter ween, Uwe."

"Ober bis vör de Husdöör is doch de See doch gonnie koom?!" Ick verstoh dat ganze nie.

"Nää, dat wull nich. Dat Sooltwoter, dat lött nur een eenzign trüch." Dördringl seech he mi an. Un dor wuß ick bescheid.

*

Düsse Nach ward ick wohl mien Leevdach nie vergeetn, uck wenn se Johr torüch lich. Nie blots dat ick mien leevn Unkl verlorn häv, ick bün uck in düsse Nach ob so trurige Wies achter dat Geheimnis vun de Gonger koom. Un ick waar dat dumme Gefeuhl nie los, dat ick mit mien niescheri Oort Schuld dor an bün, dat de Gonger utreeknd an düsse Husdöör kloppt harr.

As mien Unkl ünner de Eer weer, mook ick mi wedder ob de Heimreis. Mien Familie un Frünn vertell ick nix vun mien Beleevnis mit de Gonger. Gleuven ward mi dat vun'e Festland man doch keen een. Un wenn de Harvstorm mol wor um us Huus treckn dee, denn ward mi so manimol angst un bang, dat dat nich de Winn is, de dor an de Finstern un Döörn kloppt ...

Erstveröffentlichung am 3. April 2000

15. Januar 2007