Schattenblick →INFOPOOL →UNTERHALTUNG → LESELAMPE

PLATTDÜÜTSCH/012: Wat de Buer nie kinnt ... (SB)


Artikellogo

WAT DE BUER NIE KINNT ...

Beter 'n Luus in Kohl, as gorkeen Speck ...


Wi vun'e Marsch, de al sied Generatschons op us Scholle, de Buernhoff, leevt un to de `Altinsessn' höörn, sech man je so mannimol no, dat wi 'n ganzn eegnoordign Minschnschlach sünd: `n beetn dröge, muulfuul, wi krich de Teen nie ut'nanner, mit us kann een nie so rech warm weern - so beurdeeld us de Lüüd, de ut de grootn Steed mol vör 'n poor Dooch an'e Woterkant keem un 'n beetn Landluff snuppern wüllt.

Ober wat weet de vun us? Ut us Sich sünd wi gonni so stur un stillswiegn, as de jümmers seggn deen. Wi bruuk blots för dat, wat wi us to vertelln hevvt, nie soveel Wöör, as viellich de quasselign Schwaben, de Jodelbüxn ut Bayern or de grootschnutign Berliner. Wiss, wi verbiech us nie jüss, um 'n Fremn to gefalln, un wenn mool een vun'e Fremn dat hier op'e greun Marschland so scheun finn dee, dat he sick hier niederlött, so heet dat noch lang nie, dat wi uck wat mit em to doon kreegn wulln. He mutt eers mool wiesn, dat he dortohöört, un dat duert nu mool sien Tied. Suns kunn je jedn koom un us wat vun't Peer vertelln. Nää, 'n poor Generatschons mutt he a mit us Wind un Wetter trotzt un manni Kööm mit us rünnerkipp hemm un mit schieti Gummisteebel dör dat swatte Ackerland stapf ween.

`Fischköpp' hett us mool so 'n dusseli Besööker nennt, blots dor wi em nie so fründli begegnet sünd, wi wi dat wohl eegntli schulln. Un de Geschich vun düssn Minschn, de wull ick jüm nu mol vertelln ...


*


Man jüss 'n Veddlstünn seet de Kerl nu al in't Dörpskroog. "Guten Tag!" harr he de Wirt Koddl Kröger toropp. Dat weer noch freuh an Obnd un Koddl mook sick doran, Glöös aftodröögn, de sien Fru Wilma afwuschn harr.

De Mann harr sick in'e Fremdnzimmer vun de Gaststuuv inmiet. Krögersch Wilma harr em de lüttste Kammer towies, se kun em glieks nie utstohn. Wat wull düsse snooksche Kerl blots? Spioneern? Dat schüllt wi ober gau rutkreegn, fixer, as us dat leev weer. Denn de Kerl steiht op, reck sick över de Tresn un klopp de Wirt eenmol kräfti op de Schuller.

Denn dreih he sick in'e Runn un grööl uns to: "Gestatten, mein Name ist Bärle, Theodor Bärle! Ich bin gerade auf der Durchreise und komme aus Berlin!" He mook 'n Puus un kiek us an, as wenn dat Wunner wat weer.

"Moin", anter wi 'n beetn füünsch.

Ober he beach dat gonnie un quassel gliecks wild op los: dat he vun Beruf as 'n ganz hooges Tier in't Roothus arbeidn dee, dat he an Stadtrand vun Berlin 'n groode Villa hett. He hett al de ganze Welt bereis, un nu wull he sick noch 'n poor afleegn Winkl in Düütschland ankiekn. Dat eenzi, wat he noch nie kinn dee hertolann, dat weer us snooksches Volk vun Buern un Fischern, un jüss dat wull he nu ünner de Lup neehm. Jovial klopp he de Wirt nomol op de Schuller un schmiet gliecks 'n runn Kööm vört ganze Lokol, dormit wull he us wull ut de Reserve lockn. Ick trock mien Piep ut de Dasch un mook se mi gemächli an. Dat kunn je man lusti waarn.

So vertell he munter wieder, dat he grood - sien groot Hobby weer de `Völkerkunde' - an 'n Book arbeid, dat he sülbn schrievn dee, un dat schull `Unzivilisierte Volksstämme inmitten hochentwickelter Industrienationen' heetn un vun'e Buern un Landvulk in Dithmarschn hanneln.

"Mal ganz unter uns, Sie können mir doch bestimmt behilflich sein, dem sturen Bauernvolk hier 'mal ein bißchen auf den Zahn zu fühlen, nicht wahr? Son staatschn Kerl wie sie, der kann doch sicher einen kleinen Zusatz gebrauchen?" wenn he sick an Koddl un wies dorbi diskret op sien dicke krokodillöllern Breefdasch, de dor so protzi ut sien feine swatte Antochtasch rutkiekn dee. He wull sick mol so richti ünnert Dörpsvolk mischn un de Lüüd mit eern ganzn Eegnoordn lievhafti beleevn. Dat he 'n Schrieverling is, dat bruuk Koddl je narms to verteeln, uck nie, dat he 'n Fremmn is, de ut de Grootstadt keem - dormit de Buern nich mißtruusch waard! Un mit 'n Oogntwinkern wies he op sien niemodschn Opnohmgerät, dat so lütt weer, dat man dat in sien Büxndasch nie seehn kunn.

Bevör he de Kröger 'n drüttes Mool op de Schuller kloppn dee, go de 'n Stück trüch vun'e Tresn un polier ers mool de Glöös in'e achterstn Eck. "Wiss doch", grien he em scheep an.

"Ich sehe, wir verstehen uns!" He krich Krögers Hann tofootn un schüddel se kräfti. "Ich darf doch gewiß Du sagen, nicht wahr Koddl?" He mööch sick redli, düssn Noom so plattdüütsch uttospreekn, as de annern dat doon.

`Us schass man kennlern, du Klookschieder!' dachn wi in't Stilln bi us.

So sitt Theodor an neechstn Meddach wor in'e Schankstuuv, nodem he de Vörmeddach mit sien dickn Benz in'e Kreisstadt noch 'n poor wichti geschäftli Angelegenheidn regln mutt, as he luuthals in'e Schankstuv vertellt harr. Niescheri sitt he nu an'e Disch un gluup no de Wirt röver, de dor achtern Tresn steiht, un, as jümmers, de Glöös putz. "Koddl", reep he em röver un grins smeeri, "sag mal, wie lange machst du eigentlich schon diesen Job?"

"Jümmers!" sech de blots. Wat'n dusseli Frooch! Watt schall he blots anners mookn, as mit sien Fru, Krögersch Wilma, hier in'e Schankstuuv to arbeidn? Dat eenzige, wat Koddl suns mol mook, is sien Speel mit de Füerwehrkapell jedn Dingsdach un Dünnersdachobnd vun Klock ach bis neegn. Denn schmiet Krögersch Wilma ganz alleen de Loodn, ober denn is sowieso nie veel los hier, dor de mehrsten Lüüd ut Dörp bi de Füerwehrkapell mitspeelt. Ober dat geiht düssn Kerl je nu gonnix an!

Deep in düster Gedankn versunkn steih Koddl dor un wiener de Glöös so blitzblank, as wenn dat nix wichtigers geev op de Welt. De Fremn harr sien Gesich suerli vertrockn. Wat much em denn blots so verstimmt hebbn?

Dor keem uck Wilma ran un brüng em sien Eetn. Dat harr meis 'n beetn lang duert, suns is Wilma doch jümmers so fix, wenn Fietje, Peiter or wer suns ut Dörp wat to Eetn bestell.

Still sett se em dat vör, un verschwunn schnurstracks woor in'e Köök, as dat eegntli so gonnie eern Oord is. De Gast trock 'n witte Serviett ut de Dasch un stopp se sick in'e Kroogn, dormit blots nix vun sien schneewitte Hemd or de smuckn Antoch schiedi waarn kunnt. Grood wull he beherzt tolang, as he an'e Rand vun'e Blomkohl 'n luerlüttjet, schwattet Ding utmook. "Du Koddl!" He vertrock sien Gesich. "Du Koddl, ich glaube, in meinem Essen ist eine Laus!"

Koddl, de dat gonnie ieli harr, sien Handdook wechtopackn, schrökel an'e Disch un kiek sick dat lüttje Ding vun alle Siedn an. Un denn begöösch he de Gass mit'n Schullerkloppn: "Tja, mien Jong, beter 'n Luus in Kohl, as gorkeen Speck!" So stapf he woor achtern Tresn un greep no sien Handdook. He kunn sick 'n Grien nie verkniepn, as de Fremn as wild in sien lüttjes Book bläddern dee. Wiss weer dat 'n Plattdüütsch Lexikon un he översett dat, wat Koddl em dor grood antert hett. Un denn kiek he doch so verbiestert ut de Wäsch, dat he Koddl meis 'n beetn leid dee. "Ober viellich is dat man doch blots 'n Peeperkorn", tröst he em.

Dormit geev de Fremn sick denn uck tofreedn. He harr uck al banni Hunger un nu hau he orndli rinn, as plötzli Hasso, de schmucke Scheperhunn, in'e Gaststuuv keem. Eegntli harr he dor je gonnix to seukn, ober wenn nich veel los weer in't Lokol, kunn he ruhi mol dorblievn. Niescheri kiek de Hunn de Gast an, as wenn he, jüss as de Wirt un sien Fru, seggn wull: `Wat wuss du denn hier?'

De Köter sett sick vör de Mann hin un stier em de ganze Tied biet Eetn an! "Schmeckt ausgezeichnet!" sech de Berliner un versöök mehr schlech as rech to verbaargn, dat em de Köter ganz gewaldi stöörn de.

Hasso kiek em wieder an, as wenn de Berliner sien Oohmbrood ween schull. As'n Wulf seech he ut, de Oogn nu fass tosoomkniep. De Kerl smiet em de Knochen vun'e Karbonod ünner de Disch, ober de Hund röhr sick nie.

"Na Koddl", frooch he de Wirt, "der Hund wartet wohl auch auf sein Mittagessen, was?" As harr he 'n goodn Scherz mook, so lach he över sien eegn Schnack.

Koddl höör op mit de Glöösputz. "Jo, jo, ober he mutt noch aftöövn, bis sien Schöödl frie ward!"

De Gast bliev de Bissn meis in Hals steekn. Mißtruusch kiek he de blechern Kantüffelschöödl an un frooch sick wohl, ob dat nu 'n Witz ween schull, or ernst weer. Ober denn lach he eenmol höfli un tätschel de Hund achter de Ohrn, wat de gonnie hemm much. He knurr lies un starr wieder stur op de Schöödl un denn woor op de Gas.

Üm good Mien to düsse Speel to mookn, eet he tapfer wieder, as Uwe in't Lokol keem.

"Moin Koddl" reep he un sett sick to em an'e Tresn. De Gast hööl för 'n Moment op to eetn un kiek us niescheri to, as wi us lies ünnerhooln deen.

Uwe vertreck sien Muul as 'n opstohn Tobacksbüdl un grins scheep. Denn kiek he sick to em um un reep tweedüüdi: "Hau rin, dat de Klümp in'e Gardien bummelt!"

De Berliner grins trüch, ober dat vergung em bald, as he kott nodem Wilma dat Eetn aftisch harr, de Hund in'e Köök achter de Tresn luud schmatzn höör.

Sien Oogn lüchn, as wor de Döör opgeiht un Buer Fietje mit Gummistebel un 'n schnuddeli Feldjack rinkoomt. Wiss freu he sick, dat he nu 'n beetn `Stoff' för sien Book krich.

"Moin Koddl!" sech Fietje.

"Moin Fietje. As jümmers?"

"Jo!" Ohn de Fremn antokiekn sett de sick op'e Hocker an de Tresn und Koddl riek em, veel gauer as bi de Berliner, 'n Halvn un `n Kottn röver. Fietje sitt dor, stier in sien Gloos un segg nix wieder. Koddl geiht wor sien Arbeit no - dat Glöösputzn.

Man kunn de Gedankn vun'e Beliner groodto leesn: "Verdammt, erzählen die sich denn gar nichts?! Was für sture Gesellen!" So stier uck he för sick hin, meis 'n halv Stünn sitt he so dor.

"Tja", sech Fietje, greep sien Jack un stunn ümständli op. "Denn mutt ick je wohl! Man süht sick!"

"Minsch Fietje, wat büss hüt för'n Sabbeldasch!" sech Uwe nick Fietje noch eenmol fründli to un wenn sick wor sien Kööm to.

De Hund keem wedder ut de Köök und sleck sick um't Muul. Düssetmol beach he de Gast gonnie, de em wedder anlockn wull. Gnadderi pack de Berliner nu endli sien Krom tosom un geev Koddl 'n Wink, dat he betoln wull. Ober de röhr sick nie.

"Koddl", reep he luud, "zahlen bitte!"

"Betohlt ward an Tresn!"

Sien Mundwinkl vertrock sick noch 'n Stück wieder no ünn, ober he keem röber.

"Twinni Mark!"

He gäv Koddl 'n Twinnimarkschien un pack em noch mit wichti Mien 'n Tweemarkstück boben. "Kauf deinem Hund davon ruhig mal eine neue Futterschüssel!" Un in'e Döör dreih he sick nochmol um un reep em verschwörerisch to: "Büüs hüüt ooobnd!" He harr wohl in'e Book nokiek, wi man richti mit us snackn mutt, um us wiektokreegn.


*


Man lööv dat je nie, ober an Oobnd weer düsse opdringli Kerl wedder dor. Düssn Oobnd weer meis 'n ganzn Baarch los in'e Schankstuv, mannieen wull wohl blots mol kiekn, wat dat för 'n snookschn Kerl weer, de dor nu al sied twe Dooch in't Dörp verwiel.

As 'n stolzn Gockl spazeer he in'e Schankruum, set sick an'e Disch un kiek in'e Rünn. As he mark, dat man em niescheri anstiern de, meen he, dat de Lüüd sien schmuckn niemoodschn Antoch bewunnern deen. So reck he de Nees noch 'n Stück wieder in'e Luf. Un denn trock he sien Schlips torech, steiht op un stapf utreeknt op Hinnerk, de Börgermeister, to. Dör sien Nickelbrill muster he em dördringli, as weer de sien Versöchskaninkn. "Sie sind wohl auch nicht vor hier?" Ohn to froogn sett he sick em gegnöver.

Hinnerk trock de Oognbruun kruus. "Nää."

"Seh'n Sie, dafür habe ich nämlich ein Auge. Wissen Sie, ich mache eine Studie über die Menschen hier - für mein Buch, an dem ich gerade schreibe. Ich wollte mir besonders einfache Leute aussuchen. Und wie es scheint, bin ich hier genau richtig." Dorbi plier he em to, as ob se ünner een Deek steckn deen.

Ton Glück broch Wilma Hinnerk de Aarfnsupp, un so bruuk de sick nie mehr dat dusseli Gesabbl vun düssn Lackaffn anhörn - meen he tominns.

"Eine Runde für alle!" bölk de Kerl plötzli los.

As Hinnerk mit sien Supp ferdi weer, nehm he 'n groodn Schluck Beer. "So so, Se wülln also 'n Studie över de eenfachn Buuern mookn?"

De Berliner nick kräfti.

"Wat hemm Se denn dor aans so tosomkreegn."

"Tja, eigentlich noch gar nichts, dieses Volk ist sturer als eine Herde Rinder und schweigsamer als ein Schwarm Fische!" As harr he 'n goodn Witz mook, pruus he luud los, dat sien goldn Nickelbrill meis vun'e Nees rutsch.

Bedächti treck Hinnerk an sien Piep. "Weetn Se, ick kenn dor 'n poor, de köönt Se wiss 'n ganzn Duttn över Land un Lüüd vertelln."

Un denn gung he ganz neech ran, so dat blots de Fremmn dat höörn kunn: "Dat sünd ganz eenfache Lüüd, so eenfach, dat se hier in'e Gasstuuv gonnie rinkummt."

De Fremde riev sick a vull Vorfreud de Hann. "Ja?" froog he begieri. "Nur zu, Hinnerk!" jovial klopp he em op de Schuller, wat Hinnerk gedulli över sick ergohn lött. "Na, dann bekommt meine Studie ja hoffentlich etwas mehr Pfiff." Un dormit grien he in de Rünn. "Darauf geb ich einen aus."

"Man to, dat is ober 'n ganzn feinen Toch vun di, denn döpps uck ruhi Hinnerk to mi seggn. Un wie heets du, mien Jong?"

"Mein Name ist Bärle, Theodor Bärle."

"Good, Theo, denn smiet man noch'n Rünn." So güng dat noch'n ganzn Wiel, as de Gast plötzli opstunn. "Nun möchte ich aber die Herrschaften besuchen, die ein bißchen was erzählen können von den Sitten und Gebräuchen hier."

"Jo dat schall uck losgohn. Ober ers mol betohln. Suns lött wi di hier nie rut." Suerli kiek he ob de Reekn, de Koddl op de Beerdeckel schriev harr. "Na Theodor, dorför sünd wi nu doch al de bess Frünn, nech?"

Un denn gung Hinnerk mit em to de Döör un wies em de Wech. "Du mutt hier achter rut gohn, dor is dat'n beetn matschi, ober wenn du di man jümmers an de Holttuun fasthööls, kums du no'n poor Meter an. Klingeln bruuks nie. Spazeer man glieks dör de Döör, de Lüüd, de freud sick jümmers över Beseuk. Un wiss vertellt de di aans, wat du för dien kloogn Book weetn wuss."

So broch he de fien Herr noch 'n ganzet Stück in'e Richtung vun 'n oolet klapperi Backsteinhuus un drück em am Enn sogor noch 'n Daschnlamp in'e Hand. "Hier, dormit du di nie verlöppst! Un vergeet nie, achterran noch hier rintokiekn. Wi wüllt je nu man uck weetn, wat man di vertellt hett." Un dormit lot he em allen in't Düstern wiedergohn.

Vörsichti sett de Berliner nu een Foot för de anner, as he plötzli in'e Schankstuuv 'n luud Lachn höör. För 'n kottn Oognblick keem em dat ungoode Geföhl, dat se över em lachn deen.

Ganz dich an Tuun hangel he sick dor lang, dat lüttje Backsteinhuus lich al in Düstern. Ober bie so eenfache lüüd kummt dat je uck nich so op an, wenn een dor noch loot rinplatz. Un dorto hett Hinnerk em je sech, he kunn dor eenfach so ringohn!

No 'n lüttet Stück, de he meuhseli dör de Matsch stapf is, keem he denn uck endli an.

"Hallo" reep he, "darf ich eintreten?" Nix röhrt sick. De Döör stunn oopn, un he gung rin. Ganz eegnordi rüük dat dor. `Na, da wird es mir aber leichtfallen, die auszuhorchen', dach he bie sick. `Das wird mich bestimmt noch nicht mal was kosten. Der Kluge siegt am Ende doch'.

"Halllöööchen", reep he nochmol und dor röhr sick denn uck wat in'e achterstn Eek.

"Guten Tag."

Ober wat wer dat??? Dor keem je 'n dicket, schiedi Svien ob em to. He tru sien Oogn nie, un dor - noch een un noch een. Mit een mol stunn he meern ünner Swiens, un de koom uck noch all neeger. Mit een Satz wull he rietut nehmen un lann mi'n gewaldi Swung mehrn in'e Jauche.

He berappel sick und löpp so gau as he kunt ob dat Lich to, dat vun'e Gaststuv rutschien de. "Ihr `Fischköpp'", reep he mit hochroodn Kopp al vun wiedn. Banni ut de Puus, keem he endli wedder an'e Gaststuuv an un ritt de Döör op. He harr noch gonnie mark, wie he utsehn de.

"Minsch, wat hess dat denn so hild?" frog Koddl.

Dor stunn de feine Herr nu: Schiedi vun oben bis ünn un rüük man jüss so as de Swien.

"Hess denn'n poor Antern kreegn?" froch Hinnerk noch achterran, ober dat hör de gonni mehr. In Nullkommanix keem he wer rünner mit Sack un Pack, lech 'n Schien ob de Tresn und mascheer erhobenen Hauptes dör de Schankstuuv, ohn noch een antokiekn. De Döör knall to, und wech wer he.

"Und wat givv't suns niedet?" froog Koddl Hinnerk.


Erstveröffentlichung am 3. Juli 1999

19. Januar 2007